Zuur, zoet, roze, rood of groen, groot of klein. Appels zijn er in vele verschillend vormen, smaken en maten. Of ze nou uit Nederland, Duitsland of de Verenigde Staten komen, iedereen kan wel een soort vinden die bij hem of haar past. In Nederland zijn we in ieder geval enorme fan van de Jonagold appel.

“Snoep verstandig, eet een appel” is een van de slogans om gezonder eten te promoten. En we hebben het begrepen, want gemiddeld eten Nederlanders ongeveer tien kilo appels per jaar, waarbij ze kunnen kiezen uit ongeveer 7500 verschillende soorten appels.

Dat appels echte dorstlessers zijn, dat weten we wel, maar waar zijn appels eigenlijk nog meer goed voor? Ze dragen bijvoorbeeld bij aan een beter geheugen, gezondere hersenen, het verlagen van slecht LDL-cholesterol en het verhogen van het goede HDL-cholesterol, een gezonde bloedsuikerspiegel en beschermen onze cellen door hun antioxidanten.

Inhoudsopgave []

1. Jonagold

Land van herkomst: Verenigde Staten

Type smaak: Friszoet

Is het een kruising? Ja, tussen een Golden Delicious en een Jonathan.

Jonagold is in 1953 voor het eerst op de markt verschenen en heeft zijn intrede in Europa in het eind van de jaren zestig gedaan. De Belgische Jef De Coster heeft de Jonagold appel in Europa geïntroduceerd en met succes.

Ondertussen ins de Jonagold appel de op 1 na meest geteelde appel in Nederland (in 2016). Volgens verschillende onderzoeken is Jonagold de gezondste appel die er is. En in Nederland is het de meest verkochte appel van allemaal.

2. Golden Delicious

Land van herkomst: Verenigde Staten

Type smaak: Heel fris

Is het een kruising? Een variatie op de Malus Domestica, waarschijnlijk een kruising met een onbekende appelsoort en de Grimes Golden appel.

In 1941 heeft de Golden Delicious appel haar intrede gedaan op de markt. De Stark Brothers in Louisiana hebben hiervoor gezorgd. Hoewel de appel ‘pas’ in 1941 op de markt is gekomen, is ze al bekend sinds 1890 toen de Golden Delicious per toeval werd ontdekt.

Je kunt de Golden Delicious herkennen aan de soort kegelvorm die hij heeft. De kleur van deze appel is sprankelend geel tot goudgroen.

3. Granny Smith

Land van herkomst: Australië

Type smaak: Fris, maar zuur

Is het een kruising? Waarschijnlijk een inheemse soort met de wilde Malus Sylvestris.

Mevrouw Marie Ana (Granny) Smith begon met het kweken van de Granny Smith rond 1865 in Australië. Man is pas in 1935 de Granny Smith in het Verenigd Koninkrijk gaan kweken in de Verenigde Staten rond de jaren zeventig.

Je kunt de Granny Smith herkennen aan de glimmende, heldergroene kleur met soms wat roze of geel. Het is een lekkere stevige appel met sappig vruchtvlees. Omdat de Granny Smith zo een herkenbare appel is, is het een van de meest bekende exportproducten van Australië geworden.

Wist je dat deze Granny Smith als logo werd gebruikt door de Beatles voor het logo van hun ‘Apple Records’ bedrijf? En dat in de jaren zestig in Australië de Granny Smith eigenlijk gelijk stond aan de algemene benaming voor een appel?

4. Elstar

Land van herkomst: Nederland

Type smaak: Fris zoet

Is het een kruising? Ja, tussen de Golden Delicious en de Ingrid Marie

De Elstar komt van Hollandse bodem, is op de markt gebracht door Tijs Visser (een veredelaar) en is ontstaan rond 1955. De Elstar heeft sappig en roomwit vruchtvlees met een mooie rode kleur met een gele of geelgroene ondergrond.

In eerste instantie had de Elstar het nummer IVT 5544-240, maar omdat de appel natuurlijk niet onder deze naam commercieel zou kunnen worden verkocht werd er een andere naam gezocht. Dit werd uiteindelijk Elstar. In Nederland wordt deze appel heel erg gewaardeerd en naast de gehele appel wordt er ook veel van de appel zijn appelmoes en appelsap verkocht.

5. Goudreinette

Land van herkomst: Nederland

Type smaak: Zurig

Is het een kruising? Onbekend, het zou een zelfstandig ras kunnen zijn, maar kan ook afkomstig kunnen zijn van de Reinette van Montvoort.

De Goudreinette kan ook wel goudrenet, goudreinet of Schone van Booskoop worden genoemd en wordt vanaf 1853 gekweekt. Rond 1863 kwam de Goudreinette in de lage landen op de markt.

De Goudreinette heeft zacht vruchtvlees met een schil die wat droog en ruw kan zijn. De schil van deze appel heeft vaak een blos met een groengeel tot bronsachtige kleur. In België en Nederland is de Groudreinette de grootste moes- en handappel. De appel is bij uitstek geschikt voor bijvoorbeeld appeltaarten omdat hij na het koken de smaak goed behoudt.

6. Gala

Land van herkomst: Nieuw-Zeeland

Type smaak: Beetje flauwe zoete smaak

Is het een kruising? Ja, tussen de Golden Delicious en de Kidd’s Orange.

J.H. Kidd begon met het kweken van de Gala appel in 1939 in Nieuw-Zeeland. Zo een 21 jaar nadat Kidd was begonnen met het kweken is deze appel op de markt gekomen.

De Gala heeft sappig geelwit vruchtvlees met een laag zuurgehalte. In Nederland wordt deze appel van de bomen gehaald vanaf de helft van september tot de 4e week van september. Onder andere de Royal Gala en de Regal Prince zijn afstammelingen van de Gala appel.

7. Fuji

Land van herkomst: Japan

Type smaak: Zoet

Is het een kruising? Ja, tussen de Ralls Genet en de Red Delicious.

In 1939 werd de Fuji appel ontwikkeld in het Tohoku Research Station in Moirioka (Japan). De appel werd echter pas in 1962 op de markt gebracht. Deze geel tot geelgroene appel heeft mooie strepen in een kleur die kan variëren van bruinrood tot donkerrood violet.

De Fuji appel is een lekkere harde mooie ronde appel die tussen eind oktober en eind november wordt geplukt als deze eetrijp is. Naast Japan wordt de Fuji appel ook vooral geteeld in Australië, Zuid-Europa en China. In Nederland wordt deze appel niet gekweekt vanwege bewaarproblemen en de late pluk.

8. Jonagored

Land van herkomst: België

Type smaak: zeer zoet en sappig met een klein zuurtje

Is het een kruising? Ja, tussen een Golden Delicious en een Jonathan.

De Jonagored kan worden omschreven als het zusje van de Jonagold appel. Deze mooie felrode appel werd ontdekt door Jos Morren uit Halen (België) in 1980. Het viel hem op dat er ineens een boom met felrode appels tussen zijn bomen in zijn boomgaard stond. 

Zoals al beschreven is de Jonagored mooi rood tot roodbruin en heeft licht geelgroen vruchtvlees. Deze appel is heel erg geschikt om hem uit de hand te eten of bij het dessert met bijvoorbeeld yoghurt.

9. Greenstar

Land van herkomst: Onbekend

Type smaak: Fris-zuur

Is het een kruising? Ja, tussen de Granny Smith en de Delbar Estival

Je kunt de Greenstar herkennen aan de mooie felgroene kleur en stevige bite. Een voordeel van deze appel is dat wanneer je er een stukje vanaf hebt gesneden, het vruchtvlees hierna niet verkleurd.

De Greenstar heeft een hoog suikergehalte en bevat veel vitamine C. Je kunt de Greenstar appel vanaf oktober t/m mei in de winkel kopen.

10. Kanzi

Land van herkomst: België

Type smaak: Zoet-zuur

Is het een kruising? Ja, tussen de Braeburn en de Gala.

Kanzi is de merknaam voor een appel genaamd Nicoter. De Nicoter is ontwikkeld in de KU Leuven samen met de fruitboomkwekerij N.V. Johan Nicolaï. In het Swahili betekend Kanzi verborgen schat. 

Qua uiterlijk lijkt de Kanzi appel best veel op de Gala appel, maar de smaak is wat sappiger en zuurder. Ook is de Kanzi appel groter dan de Gala appel. De bomen van de Kanzi appel (de Nicoter bomen) zijn alleen beschikbaar via de European Fruit Cooperation en is puur voor professionele telers.

11. Delbare Estival

 

Land van herkomst: Frankrijk

Type smaak: Zoetzuur

Is het een kruising? Ja, tussen de Golden Delicious en Stark Jon Grimes

Het tuinbedrijf Georges Delbard uit Malicorne (Frankrijk) heeft de Delbare Estival ontwikkeld in 1960. Pas in 1973 is deze appel pas op de markt gekomen en heeft in 2011 de ‘Award of Garden Merit’ uitgereikt gekregen van de Royal Horticultural Society.

De Delbare Estival staat ook wel bekend onder de namen Delbare of Delcorf. Het is een mooie middel tot grote zomerappel. Je kunt de Delbare Estival herkennen aan de mooie oranje tint op een goudgele ondergrond.

12. Cox’s Orange Pippin

Land van herkomst: Engeland

Type smaak: Zoet

Is het een kruising? Ja, van Ribston Pippin en een onbekende appelsoort.

Cox’s Orange Pippin wordt meestal Cox, maar ook wel Coxie of Pipin, genoemd naar zijn kweker Richard Cox. De uit Slough, Buckinghamshire (Engeland) afkomstige Cox ontwikkelde de appel, maar deze werd door Charles Turner in 1850 op de markt gebracht.

Deze heerlijke sappige appel met een zeer herkenbare smaak wordt geplukt tussen half september tot begin oktober. Je kunt de Cox’s Orange Pippin tot half april goed bewaren, hierna wordt deze snel melig.

13. Pinova

Land van herkomst: Duitsland

Type smaak: Zoet zuur

Is het een kruising? Ja, Golden Delicious en Clivia

De Pinova appel werd door het Institut für Obstforschung van Desden-Pillnitz te Saksen gekweekt in 1965. Je kunt de Pinova appel ook vinden onder de namen Sonata, Piñata en Corail.

De Pinova is een mooie dieprode appel die zelfbestuivend is en is niet echt vatbaar voor ziekten als meeldauw en schurft. Hierdoor kan deze appel makkelijk als een bio appel worden geteeld.

14. Belgica

 

Land van herkomst: België

Type smaak: Zoet zuur

Is het een kruising? Ja, tussen de Bellefleur de Hermée en de Vlijtingse Kraker.

Jean Moors uit Bilzen heeft de Belgica ontwikkeld en won er zelfs in 2010 een Innovatie mee in de land- en tuinbouw van Limburg. In 2003 werd de Belgica voor het eerst van de bomen gehaald, maar pas in 2008 konden de appels op de markt worden gebracht, omdat er toen pas voldoende oogst was.

Jean Moors en de Belgische fruitveiling hebben een overeenkomst over het op de markt brengen van de Belgica. Zo brengt de Belgische fruitveiling (BFV) de appel op de markt onder het label Truval. Je kunt de Belgica alleen telen als je hiervoor een contract hebt.

15. Braeburn

Land van herkomst: Nieuw-Zeeland

Type smaak: Zoet zuur

Is het een kruising? Ja, waarschijnlijk tussen de Lady Hamilton en Granny Smith

Breaeburn appels hebben een mooie roodachtige kleur met een groene, gele of oranje ondertoon. Deze winterappel heeft een zogenoemde blokvorm. Braeburn appels hebben een zeer hoog suikergehalte.

Deze appels worden geplukt vanaf het begin tot het einde van oktober. Vanaf januari tot het einde van mei zijn ze te koop voor consumptie. De Braeburn is uitermate geschikt om uit je hand te eten.

16. Pink Lady

Land van herkomst: Australië

Type smaak: Licht zuur tot zoet

Is het een kruising? Ja, Lady Williams en Golden Delicious

De Pink Lady appel wordt ook wel Cripps Pink genoemd naar haar kweker John Cripps. Cripps kruiste de Lady Williams en Golden Delicious voor het eerst in 1973 en zes jaar later, in 1979 werd de eerste Pink Lady van de boom gehaald.

Pas in 1990, na vele selecties, werd het patent voor de Pink Lady aangevraagd en de registratie was voltooid in 1992. De Pink Lady is een Clubras dat onder de licentie en eigendom is van DAFWA (het Department of Agriculture and Food, Western Australia). Echter APAL (Apple and Pear Australia Limited) gaat over het handelsmerk en intellectuele eigendom van Pink Lady. Pink Lady is geregistreerd in meer dan 70 landen.

17. Gloster

Land van herkomst: Duitsland

Type smaak: Fris zuur

Is het een kruising? Ja

De Gloster appel is ontwikkeld in het Obstbauversuchsanstalt in Jork – Altes Land (Duitsland) in 1951. In 1969 deed de appel haar intrede als Gloster 69. Je kunt de appel herkennen aan de paarsrode tot donkerrode kleur met een groengele ondergrond.

De Gloster appel wordt tussen eind september en begin oktober geplukt en kan tot ongeveer half februari worden bewaard bij een temperatuur van 1 – 2 graden Celsius. Omdat de appel gevoelig is voor klokhuisschimmel is het niet echt een populaire appel onder de kwekers.

18. Junami

Land van herkomst: Zwitserland

Type smaak: Licht zuur maar fruitig

Is het een kruising? Ja, tussen de Migold, Elstar en Idared.

De Junami heeft een geelgroene ondergrond met een vrolijke rode blos erop en het vruchtvlees is lekker sappig. Het F.Q.W. in Wädenswil (Zwitserland) heeft de Junami ontwikkeld en is een clubras dat kwekersrechtelijk beschermd is.

Deze appel is verkrijgbaar vanaf januari tot juli en wordt van de bomen gehaald vanaf de 4e week van september. De kleur wordt donkerder naarmate de appel rijper is.

19. Alkmene

Land van herkomst: Duitsland

Type smaak: Zoet tot zoetzuur

Is het een kruising? Ja, van de Cox's Orange Pippin en de Geheimrat Dr. Oldenburg.

Alkmene heeft een gele ondergrond met een oranje tot rode blos. De Alkmene appel is in Duitsland ontwikkeld en werd in 1962 op de markt gebracht.

Deze appel heeft roomwit vruchtvlees en ondanks dat ze redelijk hard is kan ze goed worden gebruikt voor appelmoes. De Alkmene appel wordt geplukt tussen het einde van augustus en het einde van september en is slechts enkele weken houdbaar.

20. Bellefleur

Land van herkomst: Verenigde Staten

Type smaak: Zoet tot zoetzuur

Is het een kruising? Voor zover bekend niet.

De Bellefleur wordt ook wel de Yellow Bellflower apple genoemd en komt van origine uit New Jersey (Verenigde Staten). Andere namen waaronder deze appel wordt aangeboden zijn Lincoln Pippin en Belle flavoise.

De Bellefleur appel valt onder de zogeheten Bellflower groep en heeft een hoofdzakelijk gele schil met eventueel een lichtrode blos. In de groep van Bellflower appels is de Bellefleur samen met de Ortley de oudste soort.

21. Delblush

 

Land van herkomst: Frankrijk

Type smaak: Zoetzuur

Is het een kruising? Ja, tussen de Golden Delicious en de Grifer

Georges Delbard uit Frankrijk heeft de Delblush in 1979 gekweekt in Frankrijk door de Grifer en de Golden Delicious te kruisen. Ondertussen wordt deze appel in België, Engeland, Nieuw-Zeeland, Nederland en Frankrijk gekweekt.

De Delblush appel heeft een langwerpige middelgrote conische vorm. Verder kun je deze appel herkennen aan de goudgele kleur met een mooie oranje blos. Het is een lekkere stevige, knapperige en sappige appel.

22. Honeycrisp

Land van herkomst: Verenigde Staten

Type smaak: Zoetzuur

Is het een kruising? Ja, tussen de Honeygold en de Macoun

Het Horticultural Research Center van het Minnesota Experiment Station van de Universiteit van Minnesota (Verenigde Staten) heeft de Honeycrisp appel gekweekt tussen 1960 en 1974. Pas in 1988 werd er patent aangevraagd voor deze appel en drie jaar later kwam de Honeycrisp op de markt.

In 1997 heeft Pepin Orchards de allereerste Honeycrisp appels aan de supermarkten geleverd. Je kunt de appel herkennen aan de mooie rode kleur met een geelgroene ondergrond. Een voordeel van de Honeycrisp appel is, is dat ze vrij lang goed te houden is zolang de omgeving maar droog en koel is.

23. James Grieve

Land van herkomst: Schotland

Type smaak: Zachtzuur

Is het een kruising? Ja, tussen de Cox’s Orange Pippin en Potts’s Seedling.

Rond 1890 heeft de teler James Grieve deze appel ontwikkeld en zoals je al begrepen hebt, dankt de appel haar naam dan ook aan haar teler. De mooie gele appel met rode strepen en af en toe een rode blos kan snel gekneusd raken.

Omdat de kwekers niet wilden dat de appels zouden kneuzen voor ze op de bestemming waren werden ze verpakt in manden met stro wat behoorlijk kostbaar was. Ook voor zelfbediening in bijvoorbeeld de supermarkten is de appel niet echt geschikt (doordat ze zo snel kneust) en is hierdoor niet erg populair.

24. Red Delicious

Land van herkomst: Verenigde Staten

Type smaak: Zoet

Is het een kruising? Onbekend.

De oorspronkelijke naam van de Red Delicious is Hawkeye en heeft een prachtige diep en donkerrode kleur. In de Verenigde Staten werd deze appel vroeger opgepoetst en in de kerstboom gehangen als versiering.

Het nadeel van deze appel is dat wanneer ze rijp is, het vruchtvlees behoorlijk snel melig wordt. De oorsprong van de appel ligt in het jaar 1880 toen men op zoek was naar een vervanger voor de Ben Davis appel. De uit Peru afkomstige Jesse Hiatt had de beste inzending ingezonden. De appel wordt momenteel gekweekt in Nieuw-Zeeland, Zuid-Amerika, Frankrijk en Italië.

25. Sterappel

Beeld: Wikimedia /  Rasbak

Land van herkomst: Nederland of België

Type smaak: Zacht zuur

Is het een kruising? Onbekend, maar bekende bestuivers zijn de Glorie van Holland, de James Grieve en de Zoete kroon

De Sterappel dankt haar naam aan de stervorm van het klokhuis die je ziet als je de appel horizontaal doorsnijdt. In Nederland is de sterappel rond 1880 op de markt verschenen, maar werd al 50 jaar eerder beschreven. Het is niet precies duidelijk waar deze appel precies is ontstaan.

Het vermoeden rijst dat de sterappel uit Maastricht, Luik, St. Truiden of Aken komt, maar andere bronnen melden dat de oorsprong Belgisch is. Wanneer de sterappel van de boom is moet deze nog wat nakleuren om de mooie rode kleur te bereiken die ze behoort te hebben.

26. Yellow Transparent

Beeld: Wikimedia / Rasbak

Land van herkomst: Baltische Staten

Type smaak: Zuur

Is het een kruising? Onbekend, maar de Stark Earliest, de James Grieve en de Cox's Orange Pippin zijn goede bestuivers.

De kwekerij M.L. Wagner uit Riga is degene die de appel op de markt brengt, maar het was André Leroy, een pomoloog die de appel omstreeks 1852 in Frankrijk introduceerde. De Yellow Transparant wordt ook wel de Oogstappel genoemd.

De Yellow Transparent is een gele appel die wordt geplukt van midden juli tot begin augustus. Het nadeel van deze appel his, is dat ze snel kneust door de dunne schil. Maar ze is wel goed te gebruiken voor bijvoorbeeld appelmoes.

27. Zoete Ermgaard

Beeld: Wikimedia / Rasbak

Land van herkomst: Nederland

Type smaak: Zoet

Is het een kruising? Nee

De Zoete Ermgaard wordt ook wel Armgaard genoemd en liet voor het eerst van zich horen in 1864. Een hele tijd is de Zoete Ermgaard een belangrijk zoet appelras geweest voor Nederland en werd vooral verbouwd in Noord- en Zuid-Holland.

Omdat het vruchtvlees van de Zoete Ermgaard redelijk melig is, is het niet echt geschikt om te gebruiken als een handappel. Je kunt deze appel wel heel goed gebruiken als bijvoorbeeld een stoofappel. De appels worden in de 1e helft van oktober van de boom gehaald en zijn klaar voor consumptie rond half november.

28. Wellant

Land van herkomst: Nederland

Type smaak: Zoet met een klein zuurtje

Is het een kruising? Ja, de Elise en de Nederlandse Selectie

De Nederlandse appelsoort Wellant is ontwikkeld in Wageningen. Onder de naam Fresco wordt de Wellant appel verkocht in Duitsland.

De mooie rode blos van de Wellant is heel herkenbaar met haar rode tot donkerrode kleur op een ondergrond van geel tot groengeel. De Wellant appel heeft een behoorlijk zuur- en suikergehalte en krijgt daardoor een lekkere intense smaak en ruikt lekker fruitig.

29. Jonathan

Land van herkomst: Verenigde Staten

Type smaak: Zoetzuur

Is het een kruising? Nee

Jonathan is eigenlijk de vader van de Jonagold en de Jonagored. Het is een zelfbestuivende appelsoort waarvan de bloesem heerlijk zoet geurt half mei. De Jonathan appel is een appel met vruchtvlees dat een roomwitte kleur heeft.

Naarmate de Jonathan appel rijper wordt, wordt ook de rode kleur intenser en deze kleurt dan ook van geelgroen naar goudgeel en mooi rood. Een andere naam die wordt gebruikt voor deze appel is Ulster Seedling. Vooral rond de dertiger jaren was dit een populair ras om te kweken in Nederland, helaas nu niet meer en kun je de appel alleen nog bij wat échte liefhebbers vinden.

30. Ingrid Marie

Land van herkomst: Denemarken

Type smaak: Zoetzuur

Is het een kruising? Ja, waarschijnlijk de Cox’s Orange Pippin en een ander ras

De Ingrid Marie is een traditionele appelsoort van deze eeuw en is eigenlijk bij toeval ontdekt door de leraar K. Madsen. Dit was in 1910 op de landbouwschool Flemløse op het Deense eiland Funen. Madsen heeft de appel vernoemd naar zijn dochter.

Het bijzondere aan deze appel is dat de roodgele kleur ook in het vruchtvlees te zien kan zijn. Doordat de kleur kan doorslaan van de schil naar het vruchtvlees lijkt het erop dat de Ingrid Marie waarschijnlijk verwant is aan verschillende renettensoorten, je kunt hierbij denken aan bijvoorbeeld de rode goudreinet. De Ingrid Marie is vooral geliefd bij de hobbyteler om te verbouwen.